Ester etylowy kreatyny (ang. creatine ethyl ester) to często wybierana alternatywa dla monohydratu kreatyny. Ten suplement przyjmowany jest przez sportowców zawodowych, jak i amatorów w celu poprawienia wyników treningowych i przyspieszenia przyrostu masy mięśniowej. Sprawdźmy, czym dokładnie jest etylowy ester kreatyny, jak działa i jak należy go przyjmować.
Co to jest i jak działa ester etylowy kreatyny (creatine ethyl ester)?
Kreatyna jest najpopularniejszym na świecie suplementem diety dla sportowców. Przyjmowana jest przede wszystkim w formie monohydratu. Na rynku dostępne są jednak również inne formy, w tym ester etylowy kreatyny.
Etylowy ester kreatyny reklamowany jest jako bardziej stabilny w kwaśnym środowisku, a więc odporniejszy na kwasy żołądkowe. To zapewniać ma lepsze wchłanianie, a w konsekwencji większe stężenie kreatyny przy mniejszych dawkach niż w przypadku monohydratu.
Trzeba jednak zauważyć, że ester etylowy kreatyny pod względem chemicznym zawiera kreatynę w formie zmienionej. Estryfikacja sprawia, że z cząsteczki kreatyny usunięty zostaje jeden z atomów wodoru. Dodana jest natomiast grupa metylowa. Pod względem chemicznym nie ma tu zatem właściwej cząsteczki kreatyny.
W związku z tym, by etylowy ester kreatyny działał zgodnie z zamierzeniem, musi zajść deetylacja, która przywróci kreatynie jej oryginalną formę. Co więcej, aby zachować równą skuteczność estru etylowego i monohydratu kreatyny przy tej samej dawce, deetylacji powinno podlegać blisko 100% estru.
O ile producenci zapewniają, że tak jest, o tyle badania wskazują co innego. Child i Tallon wykazali, że ester etylowy kreatyny szybko rozkłada się w żołądku do nieaktywnej kreatyniny. Potwierdzają to badania Giesa i jego zespołu.
Producenci estru etylowego powołują się jednak na inne badania. Gufford z zespołem wykazali bowiem, że ester etylowy kreatyny jest wysoce stabilny w bardzo kwaśnym środowisku. Największą stabilność osiąga przy pH 1,0. Jednak kwasy żołądkowe mają pH nieco wyższe — w zakresie 1,5 do 3,5. Konkluzja jest zatem taka, że o ile część etylowego estru kreatyny podlega degradacji do kreatyniny, o tyle część trafia do krwiobiegu, dostarczając do mięśni kreatynę.
Etylowy ester kreatyny a wewnątrzkomórkowe procesy energetyczne
Ester etylowy kreatyny sam w sobie nie wykazuje pozytywnego działania na wyniki sportowe. Jest jedynie sposobem na dostarczenie do mięśni kreatyny, która bierze udział w wewnątrzkomórkowych procesach energetycznych. Ponieważ łatwo ulega fosforylacji (przyłączeniu do siebie grupy fosforanowej), odgrywa istotną rolę w przekształcaniu ATP w ADP.
ATP jest natomiast głównym nośnikiem energii w komórkach. Oderwanie od niego grupy fosforanowej jest reakcją egzoergiczną (związaną z wyrzutem energii do komórki). W jej wyniku ATP zmienia się w ADP, grupa fosforanowa zostaje dołączona do kreatyny, a uwolniona energia może być wykorzystana do rozmaitych procesów wewnątrzkomórkowych.
Kreatyna bierze jednak udział nie tylko w uwalnianiu energii z ATP, ale także w jej magazynowaniu. Za sprawą tzw. kinazy kreatynowej grupa fosforanowa może bowiem zostać z powrotem dołączona do ADP, zmieniając je w ATP.
Ester etylowy kreatyny jako suplement dla sportowców
Ester etylowy kreatyny (creatine ethyl ester) jest sposobem na dostarczenie do mięśni kreatyny. Jej wysokie stężenie pozwala bowiem na zwiększenie rezerw ATP w komórkach i szybsze ich odbudowywanie z ADP. W praktyce oznacza to większy zasób energii, a zatem zwiększoną siłę i wytrzymałość mięśni.
Kreatynowy mechanizm przemian ATP w ADP jest jednak krótkotrwały. Po około 10 sekundach wzmożonego wysiłku zastępuje go tzw. glikoliza beztlenowa. Ester etylowy kreatyny pomaga zatem przedłużyć czas trwania mechanizmu kreatynowego, opóźniając zmęczenie mięśni.
Krótki czas trwania mechanizmu kreatynowego (nawet przy suplementacji) sprawia, że kreatyna jest najskuteczniejsza w sportach wymagających intensywnego, ale krótkiego wysiłku (np. w sportach siłowych).
Jednak działanie etylowego estru kreatyny czy innych kreatynowych suplementów nie ogranicza się jedynie do zwiększenia siły i wytrzymałości mięśni. Badania wykazują także, że kreatyna wspomaga budowanie beztłuszczowej tkanki, przede wszystkim szybkokurczliwych włókien mięśniowych typu II.
Ester etylowy kreatyny (creatine ethyl ester) stosowany jest zatem przez bodybuilderów (tak profesjonalistów, jak i amatorów). Pozwala bowiem szybciej i skuteczniej modelować sylwetkę (oczywiście w połączeniu z odpowiednim programem treningowym).
Ester etylowy kreatyny — skuteczny sposób na suplementację kreatyny
Warto zauważyć, że o ile ester etylowy kreatyny budzi pewne kontrowersje związane z obaleniem doniesień o jego większej biodostępności i przyswajalności, o tyle dowiedziono też jego skuteczności.
Przyjmowanie estru etylowego kreatyny znacząco podnosi stężenie kreatyny w mięśniach. Okazuje się jednak, że efekt ten jest mniejszy niż przy przyjmowaniu porównywalnych dawek monohydratu kreatyny.
O ile więc ester etylowy kreatyny przynosi pewne pozytywne efekty, o tyle są one mniejsze niż przy suplementacji monohydratem. Wynika to z omówionego wcześniej mechanizmu degradacji estru etylowego do nieaktywnej kreatyniny w wyniku działania kwasów żołądkowych.
Jak przyjmować etylowy ester kreatyny?
Producenci zapewniają, że ester etylowy kreatyny jest skuteczny przy dawkach niższych niż w przypadku monohydratu (już od 2 do 3 g dziennie). Jak jednak wykazaliśmy wyżej, jest to mit. W rzeczywistości dostarczenie porównywalnych ilości kreatyny do mięśni wymagałoby zażywania znacznie wyższych dawek estru etylowego kreatyny niż monohydratu.
Jednak przyjmowanie wysokich dawek estru etylowego kreatyny budzi pewne zastrzeżenia. Substancja ta intensywnie rozkłada się do kreatyniny, której wysokie stężenie może być obciążające dla nerek. Nie zaleca się zatem przekraczania dawki 5-6 mg estru etylowego kreatyny dziennie.
Przeczytaj więcej
-
Najlepsza kreatyna dla początkujących i zaawansowanych sportowców — jak ją wybrać
-
Chelat magnezowy kreatyny (Creatine Magnapower) — czym jest, jak działa i jak go stosować?
-
Jabłczan kreatyny TCM (Tri Creatine Malate) — jak działa i jak stosować ten suplement?
-
Cytrynian kreatyny (Creatine Citrate) — czym jest, co daje i jak go stosować?
-
Kre-alkalyn — charakterystyka, działanie i sposób przyjmowania
-
Monohydrat kreatyny — czym jest, jak działa i jak się go stosuje?
BIBLIOGRAFIA
- Child R., Tallon M.J. Creatine ethyl ester rapidly degrades to creatinine in stomach acid; Proceedings of the International Society of Sports Nutrition 4th Annual Meeting; Las Vegas, NV, USA. 12 June 2007.
- Giese M.W., Lecher C.S. Non-enzymatic cyclization of creatine ethyl ester to creatinine. Biochem. Biophys. Res. Commun. 2009;388:252–255.
- Gufford B.T., Ezell E.L., Robinson D.H., Miller D.W., Miller N.J., Gu X., Vennerstrom J.L. pH-dependent stability of creatine ethyl ester: Relevance to oral absorption. J. Diet. Suppl. 2013;10:241–251.
- Kreider RB, Jäger R, Purpura M. Bioavailability, Efficacy, Safety, and Regulatory Status of Creatine and Related Compounds: A Critical Review. Nutrients. 2022; 14(5):1035.
- Law J.P., Di Gerlando S., Pankhurst T., Kamesh L. Elevation of serum creatinine in a renal transplant patient following oral creatine supplementation. Clin. Kidney J.